Mười Bảy Mùa Hè Ở Nam Giang

"Ăn cơm còn bị giày vò hơn uống thuốc, mệt mỏi hệt như thỉnh tổ tông." Trình Anh Anh dùng câu này để diễn tả sự khó khăn khi gọi Tô Khởi ăn cơm.

Tô Khởi không thích ăn cơm, không phải do cô bé là đứa trẻ khó hầu hạ. Trẻ con ở cả hẻm Nam Giang, thậm chí ở cả đường Bắc Môn, đều không thích ăn cơm. Nguyên nhân rất đơn giản: không ngon.

Vào những năm 1990 ở thành phố nhỏ Vân Tây, vật tư thiếu thốn, thịt bò và thịt cừu là những món xa xỉ, không phải ngày nào cũng mua được. Ngoài thịt lợn và một vài loại rau thường thấy, trên bàn cơm cũng không có nhiều lựa chọn. Đến cả một đĩa giăm bông xào dưa chuột mà bọn trẻ có thể nhanh chóng ăn hết giăm bông không còn một miếng.

Phải làm thế nào để con cái ăn nhiều là một vấn đề làm người lớn đau đầu.

Nhưng đến khi Tô Khởi bắt đầu lên tiểu học thì vấn đề này được giải quyết.

Sau khi Tô Miễn Cần cùng các bố thảo luận, quyết định nghĩ mọi cách để thay đổi thực đơn.

Bố Tô nghĩ ra món trứng hấp bách thảo [1]: sau khi khuấy đều trứng vịt, cho vào một lượng nước, bỏ trứng bách thảo đã xắt nhỏ vào hỗn hợp trứng vịt để hấp. Tính kiềm của trứng bắc thảo trung hòa mùi tanh của trứng vịt, còn làm nổi bật màu sắc của trứng vịt, ngon hơn trứng hấp bình thường nhiều lần. Để vài miếng trứng hấp ăn cùng với cơm, bọn trẻ có thể sẽ không hay biết mà ăn một bát lớn.

[1] Trứng hấp bách thảo:



Bố của Lâm Thanh, Lâm Gia Dân, nghĩ ra cách làm bánh bí đỏ [2]. Đầu tiên luộc nhừ bí đỏ, rồi thêm bột mì vào, nặn thành hình bánh rồi bỏ vào dầu chiên, vừa thơm vừa giòn, vô cùng ngon miệng.

[2] Bánh bí đỏ:



Lương Tiêu, bố của Lương Thuỷ, thì ra sông bắt cá. Những con nhỏ được ướp muối phơi khô, sau đó đem chiên, ăn với cơm cũng được mà ăn vặt cũng được, tất cả trẻ con trong hẻm đều thích ăn. Những con cá lớn hơn một chút được ướp và phơi khô một nửa, thêm nước tương, hành, gừng, tỏi và ớt băm nhỏ để làm nước sốt, tươi ngon thơm lừng, quả thực là món ngon để ăn cùng với cơm.

Ba Lý và ba Lộ cũng học làm táo ngào đường [3], nặn bánh trôi. Có thể nói mỗi người có phép thần thông của riêng mình, nghĩ đủ mọi cách để làm bàn ăn trở nên phong phú.

[3] táo ngào đường:



Tô Khởi cũng giống với tất cả những đứa trẻ trong hẻm, đối diện với những món ăn sáng tạo của bố mẹ thì chỉ biết tận hưởng niềm vui ăn mau chóng lớn, không nghĩ đến tâm tư của bố mẹ.

Như năm cô bé vào lớp một, khi quả vải xuất hiện ở chợ Vân Tây với giá trên trời 20 tệ/cân (~134.000đồng/kg), Tô Khởi cũng không hiểu Trình Anh Anh mua về nửa cân quả vải có ý nghĩa gì.

Cô bé chỉ là thấy chợ có bán quả vải, liền nói với Trình Anh Anh rằng mình muốn ăn: "Bạn con nói quả vải ngon lắm, mẹ ăn bao giờ chưa?"

Trình Anh Anh nắm bàn tay nhỏ của con gái, trong lòng tính toán: thịt heo 8 hào một cân, gạo thì 5 hào, quả vải này có gì lạ mà đến tận 20 tệ. Thế nhưng cô không bỏ đi. Sau khi đứng trước quầy trái cây đấu tranh tâm lý vài phút, cô mua nửa cân. Thôi xong, hè năm nay không đổi quần áo mới được rồi.

Tô Khởi không hề biết những chuyện này, chỉ lo ăn phần thịt quả mọng nước, nước vải chảy xuống cánh tay thì đưa lưỡi ra liếm.

Trình Anh Anh nói: "Đồ tham ăn kia, con thấy xấu hổ không hả?"

"Ngon quá đi thôi." Tô Khởi bóc một quả cho Trình Anh Anh. Trình Anh Anh không ăn, nhưng Tô Khởi cứ nhét vào miệng cô. Cô ăn thử một quả. Không phải nói, đắt thì đắt thật, nhưng ăn rất ngon.

Nửa cân vải không có bao nhiêu quả, Tô Khởi còn hào phóng chia cho bọn Lâm Thanh, Lương Thuỷ, Lý Phong Nhiên và Lộ Tử Hạo.

Trình Anh Anh không nói gì, đi vào căn bếp tối, buông tiếng thở dài với Tô Miễn Cần: "Học phí kỳ sau của Thất Thất hơn một trăm tệ lận, hết hè là lại phải mua quần áo dày hơn. Bây giờ cái gì cũng tăng giá, chỉ có tiền lương không tăng."

Bố Tô là nhân viên không biên chế ở Phòng Kế hoạch, không có bảo hiểm thì không nói, tiền lương lại cực kỳ thấp. Ông nói: "Để anh nghĩ cách xem có thể nhận thêm việc riêng hay không, chứ nếu cứ như thế thì cả nhà mình phải hít khí trời sống mất."

"Khang Đề nói không muốn làm ở nhà máy gai dầu nữa, tiền không đủ dùng, muốn tìm cách khác. Chị ấy nói cái gì bên Quảng Châu cũng rẻ hơn, còn có thể bán lại nhiều lần ở Đại Lục. Em cũng không biết thật hay không. Ôi, canh cá này có đậu hủ với nấm sò hả?"

"Anh nói cho em biết, bí quyết để có mùi vị này là cho hạt tiêu xanh thái nhỏ vào, bảo đảm Thất Thất có thể ăn đến hai chén cơm."

"Haiz, dạo này con bé này cao lên, chân càng ngày càng ốm như cọng giá."

Đang nói thì nghe tiếng Tô Khởi khóc thét ở nhà trên. Trình Anh Anh nghĩ chắc là mấy đứa nhỏ lại cãi nhau, định cho nấm sò đã lột vỏ vào nồi rồi lên xem rốt cuộc là chuyện gì, chỉ nghỉ tiếng Tô Khởi nói lớn: "Đội trưởng Mèo Trắng....bị Tam Nhĩ ăn mất rồi!"

Thì ra là đang xem "Cảnh sát trưởng Mèo đen".

Lộ Tử Hạo cũng khóc: "Tớ ghét tất cả con chuột trên đời này!"

Lâm Thanh nức nở: "Tớ sợ Tam Nhĩ, tớ sợ chuột lắm. Tụi mình xem "Shuke và Beita" được không?"

Lương Thuỷ nói: "Shuke với Beita là chuột."

Tô Khởi: "......."

Lộ Tử Hạo: "......."

Lâm Thanh: "......."

Lý Phong Nhiên mặt không biểu cảm.

Lộ Tử Hạo nói lần nữa: "Tớ ghét hết tất cả chuột trên đời này! Trừ Shuke với Beita!".

Tô Khởi lau những giọt nước mắt buồn bã, đầu gật mạnh đồng ý.

Lương Thuỷ nói: "Mấy cậu có muốn đi bắt chuột báo thù cho cảnh sát trưởng Mèo Đen không?"

Bỗng nhiên bốn phía yên lặng.

Trình Anh Anh lên nhà trên, thấy năm cái ghế nhỏ trống rỗng. Bọn trẻ chuồn ra ngoài bắt chuột mất rồi. Lý Phong Nhiên là người đi cuối cùng, lặng lẽ sắp xếp lại những chiếc ghế bừa bộn, nhìn thấy Trình Anh Anh, nhỏ giọng nói: "Tạm biệt dì Trình."

Lúc đó, Lộ Tử Hạo cũng bắt đầu chơi chung với bọn trẻ. Cậu bé lớn hơn bọn trẻ mười tháng tuổi, lúc học mẫu giáo thì không học chung, đến tiểu học thì học cùng năm, lại còn cùng một lớp.

Khi ấy, sau giờ học, học sinh lớp Ba trở xuống phải xếp hàng theo khu vực nhà của mình. Sau khi xếp hàng, một hàng dài đứng theo đội hình rồi đi bộ về nhà. Trên đường về không được phép tách khỏi hàng, nếu không đội trưởng sẽ báo cáo lại với giáo viên.

Mà nhóm Lương Thuỷ, học hành quy củ được mấy tháng đầu tiểu học, cho đến một ngày nọ.

Nhà của nhóm Lương Thuỷ Tô Khởi xa nhất, thường khi đi đến cuối hàng thì chỉ còn năm đứa trẻ bọn họ. Lúc này, Tô Khởi, người đứng đầu nhóm, sẽ ngo ngoe rục rịch muốn rời hàng để hái hoa bút chì [4] ven đường.

[4] Hoa bút chì:



Cô bé nói: "Hoa bút chì đẹp quá đi, giống như vỏ bút chì lúc gọt bút chì ấy."

Người đứng thứ hai, Lâm Thanh, nói: "Cô giáo nói rồi đó, phải đi theo hàng, không được tụt lại phía sau."

"Cậu không nói, tớ không nói, ai đi méc cô giáo chứ?" Tô Khởi nói, dừng lại bước chân.

Ngay khi dừng lại, cô bé bị kẹt lại ở phía trước, bốn bạn nhỏ phía sau cũng dừng lại thành một hàng. Cả hàng đứng tại chỗ, cậu nhìn tớ, tớ nhìn cậu.

Tô Khởi đang đấu tranh ở bờ vực giữa vi phạm kỷ luật và tuân theo kỷ luật.

Cô bé lúc nào cũng thế, lúc nào cũng có những suy nghĩ miên man vô tận.

Vào một ngày mưa nọ, năm đứa trẻ xếp hàng về nhà trong năm chiếc áo mưa hồng, cam, xanh dương, xanh lá và tím, chân mang ủng đi mưa bằng nhựa. Tô Khởi vừa thấy vũng nước liền vui vẻ nhảy vào, nước văng khắp nơi. Cả nhóm nhảy theo cô bé vào vũng nước, nhảy rồi lại nhảy, mặc chiếc quần ướt nhẹp đầy bùn trở về nhà, lần lượt bị mắng một trận.

Một ngày nắng kia, lúc xe tải phun nước chạy ngang qua, cô bé liền nói: "Tụi mình nhảy lên, vòi phun xong nước rồi thì tụi mình hãy rơi xuống, nước sẽ không phun đến tụi mình." Vậy là năm đứa trẻ xếp hàng cùng nhau nhảy. Tất nhiên, cả bọn rơi xuống rất nhanh, cả người bị phun đầy nước, về nhà tất nhiên là bị mắng một trận.

Nhưng tình huống lần này không giống, Lương Thuỷ kiên trì: "Cô giáo nói rồi, không được tụt lại phía sau."

Tô Khởi dẩu môi, bỗng nhiên nhảy ra khỏi hàng. Lương Thuỷ và Lâm Thanh ngạc nhiên nhìn cô bé. Lý Phong Nhiên không chớp mắt. Lộ Tử Hạo kích động nói: "Wow!", nhưng cậu không nhúc nhích.

Bốn đứa trẻ đưa mắt nhìn Tô Khởi, chúng xếp thành một hàng thẳng tắp, còn cô bé là một điểm ở ngoài hàng.

Tô Khởi đắc ý, nâng cằm: "Ai trong các cậu sẽ đi méc cô giáo?".

Không ai trả lời.

Lương Thuỷ nói: "Tớ!"

Thật ra Lương Thuỷ đã sớm muốn nhảy khỏi hàng, nhưng Tô Khởi thực hiện đầu tiên, nếu cậu cũng nhảy thì chính là học theo Tô Khởi. Cậu thay đổi suy nghĩ, cậu phải giữ vững đội ngũ, đại diện cho uy quyền.

Lương Thuỷ chỉ vào Tô Khởi, nói: "Cậu, trở về hàng."

Lý Phong Nhiên, Lâm Thanh và Lộ Tử Hạo đứng thẳng hàng nhìn Lương Thuỷ - trên tay áo cậu có treo huy hiệu đội trưởng.

Tô Khởi: "Không."

"Tớ là tiểu đội trưởng!"

"Tiểu đội trưởng ghê gớm lắm sao?" Tô Khởi chỉ vào vạch đỏ trên vai áo Lương Thuỷ, nói, "Cậu chỉ có một vạch đỏ, người khác có đến 3 vạch lận!".

Lương Thuỷ đỏ mặt tức giận. Cậu cởi một bên dây cặp, định lấy giấy bút, nói: "Tớ sẽ ghi tên của cậu."

Lương Thuỷ còn chưa kịp mở dây kéo cặp đã bị Tô Khởi đẩy một cái, Lương Thuỷ lảo đảo rời khỏi hàng.

Vậy là biến thành một đường thẳng có hai điểm ngoài hàng.

Ba học sinh đang xếp hàng thẳng tắp cùng nhìn chằm chằm hai điểm ngoài hàng Tô Khởi và Lương Thuỷ. Tất nhiên là không khí giữa hai cái điểm nhỏ này đang vô cùng căng thẳng.

Lâu rồi Tô Khởi và Lương Thuỷ không đánh nhau. Vì cả hai đều là học sinh tiểu học rồi, theo luật thì học sinh tiểu học không được đánh nhau.

Là một tiểu đội trưởng nên Lương Thuỷ nhịn xuống. Cậu bé xoay người trở về hàng, nhưng Tô Khởi lại bắt lấy cậu, không cho cậu trở về. Lúc cả hai giằng co, Tô Khởi dưới tình thế cấp bách dùng tay đánh vào đầu Lương Thuỷ.

Ready ——go!

Hay lắm, một đường thẳng tắp còn lại cũng tan rã, ba người Lý Phong Nhiên ôm hai người bạn, kéo họ ra.

Tất nhiên, phần còn lại cũng không thành một hàng nữa.

Lương Thuỷ tức giận lắm rồi, đứng tại chỗ không nhúc nhích, cũng không đi, giận dữ nhìn Tô Khởi.

Tô Khởi cũng biết mình có hơi quá đáng, lén nhìn Lương Thuỷ. Mặt cậu bé đen thui, giận đến hai bàn tay nắm thành nắm đấm.

"Thuỷ Tạp, tớ sai rồi, tụi mình về nhà nha."

Lương Thuỷ không để ý đến cô bé.

Cô bé cúi đầu nắm quai cặp, không biết nên làm gì bây giờ.

Lương Thuỷ không đi, những bạn nhỏ khác cũng không thể bỏ cậu bé mà đi, lại nhìn chằm chằm Lương Thuỷ.

Con ngươi Tô Khởi bỗng nhiên chuyển động. Cô bé đứng thẳng người, cười tủm tỉm nói: "Tụi mình chơi kéo búa bao nhé, ai thắng thì được đi." Sau đó nhanh nhẹn nói, "Kéo búa bao!"

Cô bé xoè tay phải, nhanh chóng ra "bao". Lương Thuỷ căn bản không phản ứng lại Tô Khởi, tay hình "búa" đứng yên tại chỗ.

"Tớ thắng!!" Tô Khởi đã mặt dày tới độ không có cảnh giới, bước nhanh một bước về phía trước.

Lý Phong Nhiên: "......"

Lâm Thanh: "......"

Lộ Tử Hạo: "......"

Mặt Lương Thuỷ càng đen hơn nữa.

"Kéo búa bao!" Tô Khởi lại ra bao, Lương Thủy vẫn không nhúc nhích, tay nắm chặt.

"Tớ thắng nữa rồi!"

Cô bé bước một bước lớn. Tới ván thứ ba, cô bé lại giở chiêu cũ: "Kéo búa bao!"

Lương Thủy không thể nhịn được nữa, bỗng nhiên ra "kéo", bước một bước về phía trước, tức giận nhìn chằm chằm Tô Khởi.

Cậu vẫn còn tức giận đấy nên không nói gì, chỉ có Tô Khởi vui vẻ ra hiệu lệnh: "Kéo búa bao!"

Cả hai cứ một người vui vẻ cười haha một người bất mãn, cậu một bước tớ một về hướng nhà mình.

Lý Phong Nhiên: "......."

Lâm Thanh: "......."

Lộ Tử Hạo: "......."

Lộ Tử Hạo hưng phấn: "Lý Phàm [5], tụi mình chơi không?" Cậu bé nói nhanh quá, gọi Lý Phong Nhiên thành "Lý Phàm", còn Lộ Tử Hạo thì gọi thành Lộ Tạo.

[5] Lý Phong Nhiên /Li Feng Ran/ nói nhanh thì thành Lý Phàm /Li Fan/, Lộ Tử Hạo (Lu Zi Hao) nói nhanh thì thành Lộ Tạo /Lu Zao/.

Lý Phong Nhiên lắc đầu, đeo cặp chậm rãi bước về phía trước.

Lộ Tử Hạo nhìn Lâm Thanh đầy mong đợi, chà chà tay muốn thử. Lâm Thanh có chút sợ thua nhưng vẫn gật đầu: "Được thôi."

Mặt trời ngã về phía Tây, đường về nhà yên tĩnh, chỉ lần lượt vang lên tiếng "Kéo búa bao."

Sau khi chơi xong thì cả bọn về nhà, khi chỉ còn lại nhóm năm người thì tự động tản ra ai về nhà nấy.

Tô Thất Thất tò mò với tất cả mọi thứ trên đường. Cô bé hái hoa bên ven đường, bứt đi nhuỵ hoa, làm thành trang sức cài lên tai, còn làm cho Lâm Thanh một đôi nữa. Lô Tử Hạo thì cái gì cũng muốn thử, cũng bắt chước cài hai bông hoa lên tai cho Lương Thuỷ và Lý Phong Nhiên xem, khiến cả hai cười không ngừng.

Khi hoa bóng nước nở, Lương Thuỷ sẽ hái bông hoa nhỏ nhất, hút một ngụm từ gốc. Khi nếm đến phần mật hoa ngọt nhất, bốn cái đầu nhỏ còn lại thò tới, mỗi người đều muốn thử. Thường thường cuối cùng đến lượt của Lý Phong Nhiên thì không còn hương vị gì nữa.

Lương Thuỷ liền nói: "Tô Thất Thất, cậu có biết bớt lại hay không? Lần nào cậu cũng là người đầu tiên, lần này đổi thành Lý Phàm."

Lý Phong Nhiên nói: "Không sao, có vị ngọt mà."

Khi ấy, gia đình của họ không hề dư dả. Mỗi ngày chỉ được năm mươi xu để ăn vặt. Tuy vậy, cậu mua một hộp tiên đan, tớ mua năm cây kẹo mạch nha, cậu ấy mua một túi thịt cay, cậu ấy mua năm viên kẹo cao su, còn cậu ấy mua năm bịch đá. Hợp lại chia sẻ cho nhau là có thể ăn trên đường về nhà.

Có một thời gian, cả bọn say mê nhặt miếng sắt và chai nhựa trên đường. Vào mùa hè, cả bọn còn học được rằng, khi cảm thấy thu gom được một số lượng nhất định có thể đem bán lấy tiền.

Các bà mẹ thường xuyên phát hiện ra "rác" như vỏ côn trùng, đinh sắt vụn dưới giường của con mình, không tránh khỏi dạy dỗ vài câu. Nhưng bọn trẻ phản ứng rất kịch liệt, xem đống sắt vụn đó như bảo bối, nói rằng cả bọn muốn kiếm ra tiền.

Sau khi các bà mẹ Trình Anh Anh, Khang Đề, Phùng Tú Anh và Thẩm Huỷ Lan bàn bạc xong, cuối cùng quyết định mặc kệ bọn nhỏ. Đối với "bảo bối" trong mắt con cái đành mở một mắt nhắm một mắt vậy.

Chỉ là, cả bọn hào hứng thu gom cả một năm, ngoại trừ chai nhựa thì không bán được bảo bối nào nữa, nhất là vỏ côn trùng chất thành đống mỗi năm, nhưng cũng không có bác sĩ Trung Y nào đến mua như trong truyền thuyết thần kỳ nói cả.

Vậy mà họ vẫn nhiệt tình tìm kiếm những kho báu này trên đường về nhà, không hề thấy mệt, như thể không quan tâm đến chuyện tiền bạc ở cuối cùng.

Cả nhóm bắt bọ rầy và chuồn chuồn, còn bắt cả nòng nọc đem về nuôi, chờ bọn chúng lớn lên biến thành ếch nhảy đi.

Có lần cả nhóm góp tiền mua được một con vịt con màu vàng giá 1 tệ. Vịt con vẫy vẫy cánh nhỏ, đi sau cả nhóm về nhà.

Cả nhóm làm tổ cho vịt con, thay phiên chăm sóc, đào giun cho vịt con ăn.

Ngày qua ngày, vịt con ngồi trong hộp giấy, hộp chuyền từ tay Tô Khởi sang Lương Thuỷ, lại từ Lương Thuỷ sang Lý Phong Nhiên, cứ chuyền lần lượt như thế. Cho đến khi vịt con trưởng thành, bỗng nhiên một ngày nọ bay đi mất.

Lâm Thanh nói: "Chắc chắn bị người ta trộm mất rồi."

Tô Khởi nói: "Có khi nào rơi vào mương chết đuối không."

Lương Thuỷ nói: "Vịt biết bơi mà, đồ ngốc!"

Tô Khởi: "Nhưng dưới mương hôi lắm, nó chết vì hôi quá đó đồ ngốc!"

Lộ Tử Hạo: "Nhất định nó đã chạy tới chỗ đê lớn đón tụi mình tan học, nhưng thấy sông Dương Tử thì bơi đi rồi."

Tô Khởi vui vẻ nói: "Vậy là vịt con sẽ bơi ra biển lớn đó!"

Lúc đó, cả bọn đang ngồi quanh chiếc bàn tre nhỏ ăn cơm.

Cả bọn cầm muỗng, tay bưng chén canh, gật đầu đồng ý.

Lý Phong Nhiên nhìn cánh vịt trong chén canh của mình, lại nhìn tô canh vịt hầm ở giữa bàn đã bị ăn một nửa, cũng yên lặng gật đầu theo.

___________________________

[Người lớn tâm sự (1)]

Tô Miễn Cần: "Anh đang nghĩ, có nên từ chức không."

Trình Anh Anh: "Nghĩ cái gì đó? Lỡ hôm nào được chuyển lên chính thức."

Tô Miễn Cần: "Chuyển lên chính thức cũng không kiềm được bao nhiêu tiền. Nhân lúc còn trẻ, xông lên một lần? Bây giờ lộn xộn thế này, biết vậy lúc trước ở lại quên cho rồi. Haiz! Lúc trước dắt em đến Vân Tây còn nói cho em cuộc sống tốt."

Trình Anh Anh: "Nỗ lực hết mình là được, phải có bao nhiên tiền mới là cuộc sống tốt chứ? Núi vàng núi bạc? Em thấy đủ xài là được."

Tô Miễn Cần: "Lộ Diệu Quốc nói anh ấy chuẩn bị đến Thâm Quyến làm, đã liên lạc với nhà xưởng bên kia xong xuôi rồi. Anh nghĩ..."

Trình Anh Anh: "Nghĩ cùng đừng nghĩ! Em không muốn sống thủ tiết ở Vân Tây đâu. Với lại, em đẹp thế này, anh không sợ em hồng hạnh vượt tường hả?"

Tô Miễn Cần: "....."

"Bốp!" Mông ai đó bị vỗ một cái.

Tô Khởi chui ra khỏi chăn: "Hồng hạnh vượt tường là gì vậy mẹ?"

Tô Miễn Cần: "....."

Trình Anh Anh: "Con lo ngủ đi. Con nít con nôi mà nhiều lời vậy?"

Tô Khởi: "Không được nói chuyện thì miệng mọc làm gì chứ?"

Trình Anh Anh: "......"

Tô Khởi: "Nói không thắng con đúng không, hì hì."